Historia Lubelskiego Klubu Łączności i Informatyki

SP8KAF

Historia powstania klubu sięga pierwszej połowy lat 50-tych ubiegłego wieku, kiedy to w roku 1952 do Lublina przez władze państwowe został skierowany inż. Edward Kawczyński, przedwojenny krótkofalowiec SP1DC żeby organizować zaplecze energetyczne okręgu wschodniego w postaci utworzenia zakładów Elektromontaż, którego następnie przez wiele lat był dyrektorem. Przed przyjazdem do Lublina przebywał na Śląsku jako pełnomocnik Rządu d/s inwentaryzacji energetycznych na ziemiach odzyskanych. Mieszkając w Gliwicach był organizatorem miejscowego radioklubu LPŻ, otrzymując znak nasłuchowy SP9-504.

Po przyjeździe do Lublina podjął rozmowy z miejscowym kierownictwem Ligi Przyjaciół Żołnierza, proponując utworzenie radioklubu. Propozycja ta spotkała się z przychylną akceptacją i na jesieni 1953 roku został utworzony radioklub LPŻ z siedzibą przy ul. Zamojskiej 28 (dawna M. Buczka). Kierownictwo LPŻ natychmiast podjęło starania o wyposażenie klubu w sprzęt łączności. Wynikiem tego klub otrzymał, z demobilu wojskowego, odbiornik radiokomunikacyjny produkcji amerykańskiej BC348R. W niedługim czasie skierowani zostali do pracy w lubelskim ZW LPŻ , kończąc zasadniczą służbę wojskową – klasowi radiotelegrafiści: Stanisław Rak i Michał Bartnik, którzy bardzo szybko, przy pomocy E. Kawczyńskiego opanowali zasady krótkofalarstwa. Kierownikiem radioklubu został M. Bartnik natomiast St. Rak w ZW LPŻ kierował działem łączności.

W tym czasie nadszedł wykaz przydziału znaków nasłuchowych dla woj. lubelskiego, które zaczynały się od numeru SP8 – 500. W wyniku tego E. Kawczyński otrzymał znak SP8-506, M. Bartnik SP8-520, St. Rak SP8-521. Następnie wystąpiono do Ministerstwa Łączności o przydział zezwolenia klubowego, i już w kwietniu 1954 r. nadeszło zezwolenie klubowe o znaku SP8KAF. Międzyczasie władze LPŻ rozpoczęły szeroką akcję informacyjną dotycząca naboru członków do klubu. Czekając na zezwolenie klubowe E. Kawczyński skonstruował nadajnik z lampą końcową RL12P35 oraz modulator. Tak więc w tym samym dniu jak nadeszło zezwolenie, znak stacji klubowej ukazał się w eterze, ku wielkiemu zaskoczeniu organów monitorujących pracę radiostacji amatorskich. Z uwagi, że była to wówczas jedna z nielicznych radiostacji amatorskich pracujących z Polski cieszyła się olbrzymim powodzeniem w eterze.

Jednocześnie klub, zgodnie z założeniami organizacyjnymi musiał podjąć szkolenie radiooperatorów dla potrzeb wojska i gospodarki narodowej. Otrzymał na to pomieszczenie w centrum miasta przy ul. Kapucyńskiej. Pierwszy, 162 godzinny kurs łączności radiowej rozpoczął się 4 października 1954 r. i trwał do 11 stycznia 1955 r. W kursie wzięło udział 26 osób, w tym 4 kobiety. Kierownikiem kursu był pan A. Zmysłowski, który przed wojną pływał na statkach jako radiooperator m. in. na m/s Batory. Po wojnie, z nakazem pracy, został skierowany do pracy w Dyrekcji Lubelskiej Poczty i Telegrafu w dziale technicznym, ale pamiętając o jego przeszłości radiooperatorskiej powierzono mu również prowadzenie kursów radiotelegrafistów dla potrzeb wojska i gospodarki narodowej. Należy pamiętać, że wówczas było olbrzymie zapotrzebowanie na tego typu specjalistów, nie tylko w wojsku. Absolwentami tego pierwszego kursu byli m. innymi, późniejsi: SP8LR, SP8MF, SP8TK. Na początku 1955 r. kol. E. Kawczyński, M. Bartnik i St. Rak złożyli wnioski, poparte przez LPŻ, dotyczące przyznania zezwoleń indywidualnych i we wrześniu 1955 r. nadeszły zezwolenia dla w/w kolegów i tak: E. Kawczyński otrzymał znak wywoławczy SP8CK, M. Bartnik – SP8CP, St. Rak – SP8CR. Były to pierwsze zezwolenia indywidualne wydane po wojnie na terenie woj. lubelskiego.

Jednocześnie Klub otrzymał nowe, większe pomieszczenia przy ul. Chopina 12 (róg Okopowej). Były to już pomieszczenia z salami wykładowymi, gdzie prowadzono kursy. Nastąpił bardzo duży napływ nowych członków. W zasadzie to stacja klubowa, bardzo często, czynna była cała dobę. W pierwszych zawodach telegrafii szybkiej tj. odbiór i nadawanie alfabetem Morse’a zorganizowanych przez ZG LPŻ w Warszawie wziął udział członek klubu Eugeniusz Piekarczyk zajmując drugie miejsce. Przez wiele lat był pracownikiem w ośrodku RTV na Bożym Darze. Kolejne coroczne zawody telegrafii szybkiej odbywały się w Poznaniu, gdzie miał swoją siedzibę COW (Centralny Ośrodek Wyszkolenia) LPŻ, z zapleczem hotelowym, przy ul. Niezłomnych 1. Znajdowała się tam też radiostacja klubowa SP3KAU. W międzyczasie klub otrzymał z wojska transmiter na perforowane taśmy, do nadawania alfabetu Morse’a z regulowaną prędkością, co umożliwiało stałe treningi odbioru szybkościowego Morse’a pod czujnym okiem Kierownika Klubu kol. SP8CP. Dzięki temu w kadrze LPŻ znaleźli się członkowie klubu, którzy wielokrotnie wyjeżdżali na zawody międzynarodowe KDL ( Krajów Demokracji Ludowej). Znak stacji SP8KAF był słyszany regularnie we wszystkich zawodach krajowych i międzynarodowych, plasując się na czołowych miejscach, nie tylko w klasyfikacji krajowej.

W roku 1957 klub ponownie musiał zmieniać swoją siedzibę przenosząc się na ul. Lipową 5a (dawna Lipowa 3). Wówczas nastąpiła bardzo duża dostawa radiowego sprzętu demobilowego (nie tylko z wojska), który umożliwił budowę nowego nadajnika klubowego na lampach GU13. Klub otrzymał również demobilową zagłuszarkę dużej mocy, która po przeróbce służyła jako nadajnik klubowy. W tym czasie nadeszły nowe zezwolenia indywidualne dla członków klubu: SP8HU, SP8LR, SP8MF, SP8MG, SP8RY, SP8RZ. Wówczas kierownikiem działu łączności ZW LPŻ został Kazimierz Rokicki SP8HU, oficer rezerw WP. Kolejnymi kierownikami – już Wydziału Łączności LOK byli: SP8ME, SP8BKL, SP8BFE, którzy również byli członkami klubu SP8KAF. Klub w ramach swojej działalności statutowej oprócz kursów krótkofalarskich i radiotelegrafistów prowadził 250 godzinne kursy radiomechaników, po których absolwenci znajdowali pracę w punktach serwisowych. Prowadzone były również kursy radiominimum i elektrominimum, organizowane przeważnie w szkołach, które cieszyły się dużą popularnością. Natomiast na zlecenie DOPiT prowadzone były kursy obsługi central telefonicznych. Lecz członkowie klubu nie tylko interesowali się falami krótkimi. Kol. Zbigniew Skorzyński, późniejszy pracownik naukowy UMCS, skonstruował odbiornik TV. Antena umieszczona na budynku Domu Żołnierza umożliwiała odbiór programu telewizji warszawskiej na kanale 1. Było to duże wydarzenie, o czym pisała prasa lubelska. Młodzi członkowie klubu, a zarazem uczniowie Zespołu Szkół Elektrycznych, będąc również członkami 16-tej Harcerskiej Drużyny Łączności im. Zawiszy Czarnego zwrócili się do kierownika klubu pana Michała SP8CP z propozycją pomocy w zorganizowaniu Harcerskiego Klubu Łączności, co się spotkało z pozytywną aprobatą zarządu klubu, którego prezesem był wówczas Kazimierz Wojniak SP8MG.

Po rozmowach z lubelską KCh ZHP nadano bieg tej sprawie i niebawem został utworzony Klub Łączności ZHP z siedzibą w internacie Szkół Zawodowych przy ul. Róży Luksemburg. W roku 1958 klub otrzymał zezwolenie SP8KHF, którego operatorami odpowiedzialnymi byli oczywiście członkowie klubu SP8KAF. Była to pierwsza harcerska radiostacja klubowa na Lubelszczyźnie. Dla wyjaśnienia, kluby harcerskie otrzymywały wówczas zezwolenia z sufiksem 3 literowym zaczynającym się na litery – KH. Dopiero na początku lat 60-tych klubowe stacje harcerskie zaczęły otrzymywać zezwolenia z sufiksem 3 literowym zaczynającym się na literę – Z. Pierwszymi harcerzami tego klubu, którzy otrzymali zezwolenia, po skończeniu 18 lat, byli: SP8AKE (późniejszy SP5BWO) i SP8BFF. Klub SP8KAF prowadził również stałe szkolenia dla obsad operatorskich stacji klubowych LPŻ w powiatach. W roku 1958 r. pierwsze zezwolenia w powiatach otrzymały radiokluby LPŻ w Biłgoraju – SP8KDF, Krasnymstawie – SP8KDW oraz przy KW MO w Lublinie – SP8KCP. Następne zezwolenia klubowe ukazały się na początku lat 60-tych. l tak w roku 1961 zezwolenie otrzymał radioklub w Kraśniku Fabrycznym przy FŁT- SP8KBM, w 1963 r. w Zamościu – SP8KEA i w Janowie Lubelskim – SP8KGF. Pod koniec lat 60-tych ZW LPŻ posiadał 17 zezwoleń klubowych na terenie województwa, których operatorzy przeszkoleni zostali w radioklubie SP8KAF.

Należy również przypomnieć, że zmiana nazwy LPŻ na LOK nastąpiła 12 listopada 1962 r. i wówczas radiokluby zmieniły nazwę na Kluby Łączności LOK. Wielu członków klubu zatrudnionych było jako cywilni radiooperatorzy na wojskowych węzłach łączności MON np. SP8LR, SP8MF, SP8TK, SP8AMI, SP8BJT, SP8BSH, oraz jako radiooperatorzy na węźle łączności radiowej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Lublinie np. SP8BAJ, SP8BJO, SP8EYS, SP8GWT. Byli też radiooperatorami w LOT, PLO, PŻM. Podejmowali prace w Centrum RTV na Bożym Darze. Wielu kolegów zatrudnianych było w serwisach RTV. Tak więc klub był również kuźnią kadr zawodowych w ówczesnej gospodarce krajowej.

W połowie lat 60-tych klub ponownie zmienił swoja siedzibę. Przenosząc się do pomieszczeń przy ul. Krakowskie Przedmieście 47, gdzie była również siedziba ZW LOK, ZP LOK i ZM LOK w Lublinie. Tutaj klub mając diametralnie lepsze warunki lokalowe, obok działalności stricte krótkofalarskiej, rozpoczął aktywną pracę szkoleniową dla potrzeb wojska jak i dla szerokiego ogółu społeczeństwa. Oprócz prowadzonych , dotychczas, stałych 210 godz. kursów krótkofalarskich łączności radiowej, których młodzi absolwenci w większości byli przejmowani przez WKU (Wojskową Komendę Uzupełnień ) i kierowani do odbycia zasadniczej służby wojskowej w formacjach łączności. Również na zlecenie WKU klub rozpoczął prowadzenie szkolenia rezerwistów, w celu potwierdzenia posiadanych przez nich wojskowych klas radiotelegrafisty. Po zaliczeniu posiadanej klasy zwalniało ich to od odbycia 3 miesięcznej służby wojskowej, w trakcie której potwierdzał posiadaną klasę. Prowadzone też były odpłatne 420-godzinne kursy radiowo-telewizyjne jak i 320-godzinne kursy radiomechaników, których wykładowcami byli m.in. inżynierowie z ZURiT (Zakład Usług Radiowych i Telewizyjnych). Bardzo często absolwenci po skończeniu tych kursów zatrudniani byli w serwisach RTV, lub otwierali prywatne usługowe warsztaty RTV, często w odległych miejscowościach, gdzie brakowało takich punktów serwisowych. Ponadto Klub prowadził 48-godzinne kursy Obsługi i Konserwacji Urządzeń Łączności, co wiązało się z coraz szerszym wykorzystywaniem radiotelefonów przez instytucje państwowe, na które wówczas PIR dawał pozwolenia pod warunkiem przeszkolenia odpowiedzialnych pracowników danych instytucji w zakresie dozoru technicznego eksploatowanych radiotelefonów. Ale działalność klubu nie opierała się tylko na prowadzeniu działalności szkoleniowej na rzecz społeczeństwa. Podstawową działalnością była bieżąca działalność krótkofalarska. Wykładnikiem tego może być fakt, że wg danych statystycznych ZOW PZK w Lublinie na koniec 1967 r. na terenie Lubelszczyzny aktualnie wydanych było 164 pozwoleń indywidualnych, z tego 47 pozwoleń należało do członków klubu SP8KAF. Natomiast przy 22 klubach zarejestrowanych w PZK to 16 należało do LOK, 5 do PZK i 1 do ZHP. Dla przypomnienia to do 1989 r. podstawą ubiegania się i posiadania pozwolenia indywidualnego było członkostwo w PZK. Natomiast Klub ubiegający się o pozwolenie musiał być zarejestrowany w PZK.

W nowej rozwijającej się konkurencji sportowej, tj. w łowach na lisa (amatorskiej radiolokacji sportowej) członkowie klubu byli w czołówce krajowej, uczestnicząc niejednokrotnie w zawodach międzynarodowych. Klasą dla siebie był wówczas kol. Kazio Korzan SP8AVB, zdobywając mistrzostwo Polski. Również kol. SP8AVB był pierwszym krótkofalowcem na Lubelszczyźnie pracując emisją SSB, na skonstruowanym przez siebie sprzęcie. Nie można zapominać o telegrafii szybkiej, gdzie o prymat nie tylko na Lubelszczyźnie, ale o prymat w kraju konkurowali koledzy: SP8BAJ, SP8DXO, SP8IOD, SP8JRQ. Zaliczali się do ścisłej kadry i reprezentowali Polskę w zawodach międzynarodowych. Natomiast w całorocznych zawodach SP-K woj. lubelskie przez trzy lata pod rząd, w klasyfikacji całorocznej, zajmowało pierwsze miejsce, czego niemałą zasługą była klubowa obsada operatorska SP8KAF – klasyfikując się każdego miesiąca na czołowym miejscu. Członkowie klubu zasilali co miesiąc obsady operatorskie klubów w miastach powiatowych.

Dużym wydarzeniem była krajowa narada aktywu łącznościowego LOK, która odbyła się w dniach 7-8 grudnia 1969 r. W Garnizonowym Klubie Oficerskim (Dom Żołnierza) w Lublinie. Na tej naradzie została podsumowana dotychczasowa działalność klubów i sekcji łączności LOK w minionym 25-leciu Ligi na terenie kraju. W naradzie uczestniczyli m.in. Minister Łączności E. Kowalczyk oraz Prezes ZG LOK gen. Zb. Szydłowski. Wręczony został puchar przechodni, zdobyty na stałe, przez krótkofalowców lubelskich, w czym niemałą zasługę mieli członkowie klubu SP8KAF. Dokonano również dekoracji medalami zasłużonych działaczy łączności LOK z całego kraju, w tym 4 z klubu SP8KAF. W kuluarach GKO urządzona była interesująca wystawa urządzeń krótkofalarskich oraz pracowała stacja okolicznościowa 3Z8KAF.

Przełom lat 60/70 tych zaznaczył się dużą dostawą demobilowego sprzętu radiowego z wojska, co zaowocowało wzrostem aktywności członków klubów LOK-owskich w eterze w całym województwie. Jednocześnie klub dużą uwagę przywiązywał do stałej gotowości operatorskiej i sprzętowej na wypadek niesienia pomocy w przypadkach niespodziewanych tzw. klęsk żywiołowych, które każdej wiosny nawiedzały obszary położone wzdłuż biegu rzeki nadgranicznej Bug oraz Wisły. Zabezpieczając co roku całodobową łączność radiową w punktach newralgicznych, obszarów objętych powodziami. Przekazywane były aktualne meldunki o zagrożeniach i potrzebie interwencji do zainstalowanych radiostacji w urzędzie wojewódzkim, jak i urzędach powiatowych. Jednocześnie prowadzona była współpraca z wojewódzkim i powiatowymi zarządami dróg publicznych, gdzie również zainstalowane były radiostacje, meldowano o aktualnym stanie dróg dojazdowych. Miało to bardzo duże znaczenie, czego efektem były przesyłane podziękowania osobiste od wojewody jak i często od osób fizycznych, którym dzięki natychmiastowym interwencjom radiowym, ratowano gospodarstwa rolne przed zniszczeniem.

Niestety nieoczekiwanie w dniu 5 maja 1975 r. zmarł, mając 45 lat, dotychczasowy kierownik klubu Michał SP8CP. Następstwem tego nastąpił chaos organizacyjny, w bieżącej działalności klubu, który dość długo dochodził do stabilnej działalności. W lipcu 1990 r. biuro ZW LOK w tym i klub SP8KAF został przeniesiony do nowo wybudowanej siedziby LOK przy ul. Nałęczowskiej 25. Tam klub otrzymał dużo skromniejsze pomieszczenia, ale to nie przeszkadzało aby znak SP8KAF nadal był aktywny w eterze.

Opr. Jerzy Miśkiewicz SP8TK

Pierwsze karty QSL z 1954 roku, którymi były potwierdzane łączności dla Klubu SP8KAF: